2023 Yılının Benim İçin Özeti

Biraz geciken bir özet olacak ama ancak fırsat bulabildim. 2023 yılındaki hayatımı en çok etkileyen olayları ve gelişmeleri sizlerle de paylaşmak ve kendimi değerlendirmek istiyorum.

2023 yılını kendim için tek bir kelimeyle özetlemeye çalışsam kesinlikle “yabancı arkadaşlıklar” derdim. İstanbul’da gerçekleşen pek çok global etkinlik (Cosmoverse, Devconnect) sayesinde, dünya çapından pek çok farklı global kripto ekiplerini ülkemizde ağırlama fırsatına eriştik. Bu sayede hem yurt dışına gitmeden Türkiye’deki geliştiriciler, öğrenciler, kripto alanında çalışmak isteyenler global isimlerle tanışmış oldu hem de ülkemizin iyi bir tanıtımını da yapmış olduk. Taksiler hariç, genellikle olumsuz bir yorum duymadım. Taksi tarafında gerçekten bir standardımızın olması gerekiyor, turistlerin korkarak yada çekinerek taksiye binmeleri gerçekten üzücü. Yabancıların özellikle yemeklerimiz ve kedilerimiz konusundaki görüşleri ise gerçekten çok olumlu. İstanbul’u bu iki konu özelinde daha fazla dünyaya duyurmalıyız.

Yabancı kripto profesyonelleri ile yakın bir ilişki kurduktan sonra, Türk inşa edici ekosistemindeki bilginin ve yeteneğin dünyaya göre ne kadar fazla olduğunun farkına vardım. Gerçekten, Türk insanı olarak kriptoya olan ilgimizin ve bilgimizin diğer ülkelerdeki insanlara göre çok daha fazla olduğunu söyleyebilirim. Bunda bence temel etkenin genç bir nüfusa sahip olmamız ve blokchain kulüplerinin yavaş yavaş bir gelenek oluşturmaya başlaması yatıyor. Evet belki kanaat önderleri konusunda globalde çok fazla Türk isme sahip değiliz, ancak işin hem teknolojisini hem ekonomisini hem de trendleri bilen genel yeteneklere baktığımızda dünyadaki farklı ülkelerden daha geniş bir yetenek havuzuna sahip olduğumuzu söyleyebilirim.

Kendi adıma, yılın başlarında hayatımı çok büyük şekilde etkileyen iki olay gerçekleşti: Dünyanın en büyük merkeziyetsiz borsalarından biri olan dYdX Foundation’dan Ethereum’a geri dönüş yapmak için Layer-2 (ikinci katman) zkEVM Scroll’un Türkiye Lideri oldum, Türkiye’deki katma değerli web3-kripto para içeriğini, data analizi ve araştırma raporlarıyla geliştirmeyi planladığımız Lytera’nın operasyonlarını durdurduk.

Gelin şimdi yılın geneline şöyle bir özet olarak bakalım.

Lytera Kapanışı

Öncelikle biraz üzücü bir gelişme ile başlamak istiyorum, çünkü bazen Lytera’daki o dost meclisini ve birbirimizi geliştirdiğimiz ortamı özlüyorum. Nisan 2022’de Baki Er ve Hakan Yalçınsoy ile birlikte kurduğumuz bebeğimizi, daha hayırlı bir süreç için durdurmanın doğru olacağını düşündük.

2022 yılının özeti ve 2023 beklentilerimizi KPMG ile ortak bir şekilde yıllık rapor halinde yayınladıktan sonra, Lytera, Ethylene ve ITU Blockchain ekiplerinden oluşan Clave (eski adıyla opClave) projesinin ETHGlobal hackatonunda kazandığı ödüllerle ismini duyurup büyük bir ivme yakalamasının sonucunda bir nevi bu ekipler Clave çatısı altında toplanmış oldu. KPMG ile ortak rapor çıkaran bir şirketin 3-4 ay sonrasında kapanması ancak bu şekilde mantıklı bir zemine oturabilirdi zaten.

Bazı şeylerin bitmesi gerektiğinde gitmek gerekir, Lytera için de yeni başlangıçların yapılabilmesi için bitirilmesi gerekiyordu. Lytera, şahsi anlamda ilk ciddi girişimcilik deneyimim oldu, çok fazla deneyim kazandım ve güzel insanlarla güzel işler yaptığıma inanıyorum. Ek olarak, Lytera’nın içerisinden bu kadar iyi yeteneklerin çıkması ve gelişmesi (bkz. Doğan, Caner, Ege, İzzet Emre, Layer 2 Emre, Mami, Almira) gurur verici.

Bütün Lytera ekibine buradan tekrardan sevgilerimi ve selamlarımı iletiyorum: Baki Er, Hakan Yalçınsoy, Caner Budak, Almira Mesci, Doğan Alpaslan, Ege Eroğlu, Emre Aşık, İzzet Emre Demir ve Muhammet Şakir Er.

Clave ekibine de bu zorlu ve mücadeleci yolda başarılar dilemekten başka bir şey demek zor. Her zaman elimden gelen ne varsa onlara destek olacağımı zaten biliyorlar.

“İşte Gidiyorum” ile Lytera’ya veda etmiş olalım.

ITU Blockchain 5. Yaşında

Zamanın ne kadar hızlı geçtiğini, ITU Blockchain 5. Yaş Partisi’ni kutlarken anladım. 2018 yılında İTÜ Ayazağa Kampüsü’ndeki 5-10 kişilik kantin masalarında yapılan toplantılardan, küçük sınıfı ancak dolduran etkinliklerden global hackathonlarda boy gösterip ödül kazanan, içerisinden girişimler çıkaran (bkz. Clave), neredeyse 2000’den fazla komünite üyesine sahip bir üniversite kulübü oldu. Aslında üniversite kulübü oldu diyerek, yapılanları küçümsemiş oluyoruz ama kağıt üstündeki gerçek tanım kulüp olduğu için onu kullanmak gerek. Bir yandan yaşam biçimi olduğunu da belirtelim.

ITU Blockchain’in 5. yaşını çok keyifli bir tekne partisi ile kutladık. Tişört teslim törenini de başarılı bir şekilde gerçekleştirdik. 

Out-of-Context - Tişört Teslim Töreni

Aşağıdaki eski başkanlar fotoğrafında, en sağda Gülistan’ın üzerindeki tişört, kulübün benim zamanımda yapılan ilk logosu. Logonun tasarımı kayıp olduğu için o tişörtlerden başka basılmadı. Orta Oyuncular’ın kavuğu gibi biz de bu eski logolu tişörtleri yeni başkanlara aktarıyoruz. Benim tişörtüm şu an kimde bir fikrim yok…

Kulübe emek veren, hayatını adayan, gelişmesinde en ufak bir katkısı olan bütün başkanlara, yönetim kurulu üyelerine, kulüp üyelerine çok çok teşekkürler. Olmasaydınız, ITU Blockchain globalde ismi anılan, Türkiye’nin gururu bir ekip olarak anılmazdı. Nice 5. yaşlarını kutlayacağımız senelere!

ETH CC

Paris’e ilk defa ETH CC sayesinde gitmiş oldum. ETH CC etkinlikleri yüzünden Paris’i gezme şansını çok bulamadığım için tekrardan gitmem gerekiyor. ETH CC’de belki de profesyonel hayatımı en çok değiştiren görüşmeyi yapmış olduğumu da söyleyebilirim.

Node101 ekibinin (onlara da selam yollamış olalım) düzenlemiş olduğu CryptIst etkinliği öncesi (Eylül 2021) yemeğinde ilk defa yüz yüze tanıştığım ve oldukça keyifli bir kripto sohbeti yaptığım, Twitter’dan da uzun süredir takip ettiğim Toghrul Maharramov ETH CC zamanı catch up etmek istediğini söylemişti. Arkadaş olarak da kendisiyle zaman geçirmekten keyif aldığım için, sıkışık takvimde bir yer ayırıp kendisiyle konferansın içerisinde buluştuk. Bir saatlik sohbetin sonunda, tam ayrılacakken Scroll’da Türkiye için ülke lideri aradıklarını ve ilgilenip ilgilenemeyeceğimi sordu. dYdX’in Ethereum’dan uzaklaşması, bir L2 ekosistemine dahil olmak ve üstelik hobi olarak Türk ekiplerine destek olmaya çalıştığım eforu, profesyonel hale getirip Scroll’un kaynaklarını kullanarak Türk ekiplerine destek olmak… Bu üç noktayı birleştirince kafamda, bu fırsatı değerlendirmek istediğimi ve bir interview sürecine girebileceğimi belirttim. Sonra da sarılıp ayrıldık.

ETH CC’nin Avrupa’nın en büyük kripto etkinliklerinden biri olduğunu ve neredeyse Ethereum ekosisteminin çok büyük bir çoğunluğunun orada olduğunu söyleyebilirim. En fazla konuşulan konuların başında, Ethereum yol haritası, L2’ların geleceği, DAO’lardaki verimi artırmak, Zero Knowledge kullanımı ve Account Abstraction konuları yer alıyordu. Neredeyse üzerinden bir yıl geçtiğini düşündüğünüzde, bu konuların şu anki en popüler konular olduğunu söylemek gerek. Bu tip etkinlerin en büyük faydası, hem en yeni trendleri en önce siz öğrenebiliyorsunuz hem de o trendlerde uzman olan kişilerle sohbet etme şansına erişebiliyorsunuz.

dYdX ekibi ile tekrardan kaynaştığımız bir etkinlik olduğunu da belirtmem gerek. Bu tip etkinliklerin, global ekiplerle ilişkileri ilerletmek açısından iyi bir deneyim olduğunu da söylemeliyim.

Cosmoverse Istanbul

Cosmos’un Devcon’u olarak adlandırabiliriz Cosmoverse’u. Devcon’dan en büyük farkı, herhangi bir vakıftan bağımsız bir ekibin böyle bir etkinliği düzenlemesi denebilir. Aslında bu Cosmoverse’ün İstanbul’a geliş hikayesinin başlangıçlarından biri Cosmoverse kurucularından biri olan Juri’nin attığı İstanbul’da yada Marakeş’te Cosmonot var mı tweeti ile başlamış olabilir.

Yukarıdaki sohbetten kısa bir süre sonra, (dYdX’in Cosmos’a geçmesi sebebi ile bu sohbeti başlatmıştım, o yüzden dYdX CEO’su Antonio’ya Cosmos’a geçme fikri için teşekkür etmiş olayım), Juri ile bir yemek yiyip yüz yüze tanışma şansımız oldu, bu yemekte Türkiye’nin web3’teki potansiyelinden, İstanbul’un güzelliklerinden ve Cosmos ekosisteminden konuşmuştuk. Aynı zamanda ona Devconnect’in İstanbul’da olma ihtimalinin bir hayli fazla olduğunu söylemiştim, bu alpha’yı da verdikten sonra daha da ikna olduğunu söyleyebilirim. Bu arada Juri’nin Türkiye’den başka isimlerle de görüştüğünü biliyorum, dolayısıyla Cosmoverse’ü İstanbul’a getirmek bir kolektif efordu, o yüzden emeği geçen herkesin yüreğine sağlık.

dYdX Foundation olarak da Cosmoverse’ün ana sponsorlarından biri olmaya karar verdiğimiz andan itibaren, dYdX Foundation olarak Cosmoverse içerisinde yapacağımız bütün stratejik eforların kararını üstlenmem ve İstanbul’da yapılacak ekip aktivitelerinin düzenlemesini de üstüme alınca, Cosmoverse’ün İstanbul’a gelmesinin kendim açısından çok da kolay olmayacağını anlamış oldum. Ama gerçekten unutulmaz anılarla geçen bir konferans oldu. Hatta en unutulmazını buradan da paylaşmak isterim: Bilal Göregen’i dYdX özel etkinliğinde sahneye çıkarmak

dYdX olarak dünyanın dört bir tarafından gelen toplamda 25 kişilik bir ekibin İstanbul’da aktivite yapması için önceden planlamalar yapılması gerekiyor haliyle ve bu yüzden Cosmoverse haftasının öncesinde bu etkinlikleri yapmamızın daha iyi olacağına karar vermiştik. Yemek ve tarih turları, boğazda tekneyle yemek, hamam ve daha pek çok etkinlik.

Bilal Göregen hikayesini, başlatan ana noktamız: ise yemek turu. Karaköy’de başlayan ve Kadıköy’e doğru vapurla seyahat ettiğimiz esnada, dYdX Foundation’ın CEO’su Charles d’Haussy ile sohbet ederken birden bir darbuka sesi gelmeye başladı. Ve ondan sonra aramızda tam olarak şu diyalog yaşandı:

• C: Kriptoda darbuka çalan ve kedili videosu olan biri vardı. O Türk müydü?

• D: Sanırım evet.

• C: Sence İstanbul’da yaşıyor olabilir mi?

• D: Araştırabilirim. Neden sordun?

• C: Bizim etkinliğe gösteri yapması için çağırmak nasıl olur?

• D: Harika fikir. Kontak bulmaya çalışayım.

Yukarıdaki diyalogdan sonra Bilal Göregen’in resmi Instagram sayfasını buldum ve oradan mail adresini keşfettim. Ve vapur Kadıköy’e yanaşırken, o mail adresine etkinliğimize davet ettiğimizi konu alan bir mail attım. Ve cevap beklemeye koyuldum ama hiç inancım da yoktu açıkçası.

Yemek turunun akşamında hamama gittik. (Çok iyi bir fikir değil, o kadar yedikten sonra hamam için ara vermek daha iyi olabilir) Kalabalık bir grup olduğumuz için ikiye ayrılmıştık ve Charles ilk gruptaydı, ben ise 2. gruptaydım. Charles hamamı da tamamlamış, bornozuyla meyvesini yerken, biz 2. grup olarak lobide bekliyorduk ve tam o esnada bir telefon çaldı. “Ben Bilal Göregen’in ablasıyım.” Kısa bir konuşmadan sonra, dYdX etkinliği için müsait olduğu ve X miktarda bir para istediği konusunda bir geri dönüş almış oldum. Bornozlu bir şekilde uzanan Charles’ın yanına giderek:

• D: Charles iyi haberlerim var. Darbukacı müsait ve gelebiliyor. X miktarda para istiyor.

• C: Harika haber. (Biraz düşündükten sonra) Hadi bu işi yapalım.

• D: Emin misin? Gerçekten özel etkinliğimize bir darbukacı istiyor musun? (Bu sırada Charles’ın yanında olan diğer dYdX üyeleri gülümsüyor)

• C: Evet istiyorum. Git ve getir onu Doruk.

Bu diyaloğu da tamamladıktan sonra, Bilal Göregen’in ablasını arayarak, teklifi onayladığımızı ve onları beklediğimizi söyledim.

Ve gerçekten dYdX Foundation tarafından düzenlenen ve Cosmos ekosisteminin en önemli kişilerinin katıldığı etkinliğe, Bilal Göregen gelip şovunu yaptı. O özel kahvaltıda yaşanan daha fazla anı var ama ben o anı özetleyen ve tamamıyla spontane gelişen şu videoyu sizlerle paylaşarak Bilal Göregen dosyasını kapatmak istiyorum. Şayet bunu okuyanlar varsa, yüz yüze denkleştiğimizde bu anların daha detayını konuşabiliriz.

Scroll

Ve işte 2023’ün benim için en büyük değişikliği. dYdX Foundation’daki Türkiye Lideri görevimi, aslında oldukça memnun olduğum ve keyif aldığım bir ekip olmasına rağmen, hem Ethereum’a dönmek hem de sıfırdan bir L2 ekosisteminin yaratılmasına katkıda bulunmak beni çok heyecanlandırdığı için kariyerime Scroll ile devam etmeye karar vermiştim.

Uzun mülakat süreçlerinin ardından, tam olarak Cosmoverse’ün sondan 2. gününde yapılan teklifi kabul ettim ve o andan itibaren dYdX’teki ekip arkadaşlarımla profesyonel olarak son zamanlarımı yaşadığımı fark ettim. dYdX ekibini ve yaptığım işi seviyordum ama hayatım boyunca karşılaşabileceğim belki de en önemli fırsatlardan birini reddetmem kesinlikle mümkün değildi. Şu andan bakınca da doğru bir karar verdiğimi görebiliyorum.

Cosmoverse’de dYdX ekibini ağırladıktan neredeyse iki hafta sonra bu sefer de 30 kişilik Scroll ekibini Türkiye’de ağırlama görevi yine bana düştü. Ekibe Devconnect itibariyle dahil olmuş olsam da L2Days’in hazırlıkları için neredeyse başlangıç tarihinin 1.5 ay öncesinden destek olmaya başlamıştım. Hatta benim yönlendirdiğim etkinlik ajansı olmasaydı muhtemelen L2Days’i gerçekleştirmek imkansız bir hal alacaktı. (L2Days ekibi bunu kendisi de söyledi)

Devconnect sayesinde Scroll ekibini yakından tanıma fırsatına erişmiş oldum, gerçekten dünyanın dört bir tarafından oluşan, oldukça teknik ve Ethereum vizyonu ile ekosistemini oluşturan bir zkEVM L2 olduğuna ikna oldum. Burada aslında Sandy ile ilginç anlarımız olduğunu söyleyebilirim. Zorlu Center’dan kendisine iPhone almak ve ICC’nin oradaki sokak tezgahlarından köfte ekmek almak bu anıların başındadır herhalde. Yine detayları merak edenlerle, yüz yüze konuşabiliriz.

Scroll olarak, gelişmekte olan ülkelerdeki geliştiriciler/girişimciler/projeler için fırsat eşitliği sağlamak ana hedefimiz. Fırsat eşitliğini kast ederken ne demek istediğimizi öğrenmek isteyenler oldukça kısa ama gayet öz olan aşağıdaki röportajı izleyebilirler. Şu anda Türkiye’den konuştuğumuz ve Scroll’un kaynaklarını kullanarak (yatırımcı, teknoloji, marketing & BD) destek olmaya çalıştığımız 10’dan fazla erken aşama girişimi bulunuyor. Sizler de bir web3 girişimi kuruyorsanız ve Scroll’den destek almak istiyorsanız, lütfen benimle Twitter’dan yada Linkedin’den iletişme geçin. Ülkemizden daha fazla unicorn çıkaralım!

Devconnect Istanbul

O Devcon buraya gelecek demiştik. Ve o Devcon gerçekten buraya geldi, sadece küçük bir fark ile. Devconnect olarak geldi. Devcon konferansı tamamen Ethereum Foundation içerisinde bulunan Devcon ekibi tarafından organize edilirken, yine Devcon ekibi tarafından düzenlenen Devconnect ise sadece ortak çalışma alanı sunuyor ve global ekipleri ben şu tarihler arasında bu şehirdeyim, siz de o tarihler arasında bu şehirde etkinlik yapabilirsiniz diye çağrıda bulunuyor.

Nitekim Devconnect İstanbul, 13-19 Kasım arasında yüzlerce ekibe ev sahipliği yaptığı, binlerce kripto ile ilgilenen kişinin İstanbul’a geldiği bir hafta oldu. ETH Günü, L2Days, NotDevcon, Pragma Istanbul ve daha onlarcası, pek çok farklı konferans gerçekleşti.

Türk ekosistemi olarak, 2022 yılında ve 2023 yılının başlarında yapmış olduğumuz lobi faaliyetlerimizin karşılığını görmek gerçekten çok keyifliydi. Şahsen ben, Devconnect’in ortak çalışma alanına inip oradaki ortamı gördüğüm ilk anda, ne kadar faydalı bir duruma vesile olduğumuzu gördüm.

Çok afaki, Devconnect’in ekonomik açıdan Türkiye’ye getirisi için kendimce bir çalışma yapmıştım. 5000 yabancı kişinin Devconnect İstanbul’a geldiği düşünüldüğünde kişi başı ortalama 1000-2000$ arası bir harcama yapıldığı düşünüldüğünde, sadece 150-300MTL’lik bir getirisi olduğunu hesaplamıştım. Ki bunun yanında buraya gelen kişilerin iyi bir deneyim yaşadıklarında arkadaşlarına ve tanıdıklarına önerilerinin potansiyel getirisini de eklemek gerek.

Umarım daha fazla global etkinliği Türkiye’de ağırlama şansına erişebiliriz. Devcon Ankara neden olmasın (Şaka) - ne yapacak o kadar yabancı Ankara’da :(

ETH Günü

ETH Günü, hayatımdaki en güzel günlerden biri olması gerekirken, ne yazık ki çok talihsiz bir durumla karşı karşıya kaldığımız için en unutulmaz günlerden biri oldu ama olumsuz yönünün ağır bastığı bir gün oldu diyebilirim.

Ancak yine de, Ethereum’u Türkiye’ye tanıtmış olmak, oldukça önemli Türk isimlerin çok faydalı ve öğretici konularda bilgilerini aktarması ve muhtemelen Vitalik’i canlı görmek için gelen ama sonrasında da kalan pek çok yeni yüzle tanışmak oldukça keyifliydi.

Özellikle azimle çalışan ETH Günü gönüllülerine, bir kez daha buradan teşekkür etmiş olayım. Ethereum ekosisteminin gönüllülük esaslı etkinlik yapısı, gerçekten dürüst ve çalışkan isimlerle tanışmayı mümkün kılıyor. Gönüllük konusunda daha fazla katılım göstermek, ekosisteme giriş yapmak isteyenler için güzel bir basamak.

Umarım Türkiye’deki Ethereum komünitesini daha geniş kitlelere yayıp farklı isimlerin, yazılımcıların, öğrencilerin de ekosisteme dahil olmasını sağlayabiliriz. Belki bu yıl içerisinde TR Ethereum ekosistemi için yeni haberler gelebilir. Beklemede kalın :)

Son Not

Clave ve Chainway (CCC, 3.’ye ihtiyacımız var) gibi globalde büyük işler yapan Türk ekiplerinin çoğalması ümidiyle, herkese umut dolu, sağlıklı ve mutlu bir 2024 diliyorum.

Sizlerin de Devconnect yada Cosmoverse yada diğer İstanbul’da gerçekleşen global etkinliklerde, hayatını değiştiren, değiştirmese de yönlendiren yada unutamadığınız bir an varsa yorum olarak yazarsanız çok mutlu olurum.

Bu arada bu substack’te arada sırada tüm profesyonel kimliklerimi bir kenara bırakarak sadece Doruk olarak kriptonun geçmişi, şimdisi ve geleceği ile ilgili kendi fikirlerimi paylaşacağım demiştim, ancak çok fırsat bulamadım, bu yıl daha fazla içerik üretmek için çabalayacağım. Abone olmak isterseniz aşağıdaki butondan olabilirsiniz.